Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Valery Zaluzhny’nin savaşın gidişatı ve cephedeki durum hakkında İngiliz The Economist yayını için yazdığı makale ve röportaj Ukrayna’yı sarstı.

Zaluzhnyi, Ukrayna’da ve dünyada uzun süredir konuşulanları kamuoyuna açıkladı: büyük bir atılım operasyonu şeklindeki yaz saldırısı ve bölgelerin kurtarılması sona erdi. Ve bu, Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin her çıkarma ve her metrede ağır savaşlarla bölgeyi kurtardığı konumsal siper savaşı biçimine dönüştü.

Zaluzhnyi, bunun nedenlerini ve Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin neden Kırım ve Azak Denizi’ne atılım ve çıkış stratejisini uygulayamadığından açıkça bahsediyor. Cephedeki asıl “çıkmaz sokak”tan çıkmak için yapılması gerekenlerin zor reçetesini veriyor.

Zaluzhnyi’nin sözlerinden de anlaşılacağı üzere savaşın kaderi Batı’nın konumuna ve tedarikine bağlıdır, ancak satır aralarında okunabileceği gibi çoğu şey aynı zamanda Ukrayna’nın siyasi liderliğine de bağlıdır.

BBC Ukrayna, Valery Zaluzhny’nin program açıklamalarının nasıl algılanması gerektiğini ve bunun ne gibi sonuçlar doğurabileceğini daha iyi anlamak için bir askeri, askeri uzman ve siyaset bilimciyle görüştü.

Saldırı neden başarısız oldu ve neye ihtiyaç var?

The Economist, Valery Zaluzhny’nin üç materyalini aynı anda yayınladı: kısa bir köşe yazısı , uzun bir makale ( Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin Ukrayna versiyonu yayınlandı ) ve Komite başkanıyla bir röportaj .

Bu materyallerde, taarruzu engelleyen ve Ukrayna’nın cephedeki çıkmazı kırmak için ihtiyaç duyduğu beş faktör üzerinde yoğunlaştı .

Bunlar, gökyüzünde hakimiyet sağlamak için modern havacılık, radyo elektronik harp ve insansız hava araçları, karşı batarya çalışmaları ve mayın temizleme araçlarının yanı sıra insan rezervlerinin savaş için seferber edilmesidir.

Zaluzhnyi, saldırı planının NATO ders kitaplarına göre Silahlı Kuvvetlerin Kırım’a ulaşabileceği dört aylık bir süre için hesaplandığını itiraf ediyor. Ancak bu işe yaramadı ve Ukrayna kuvvetleri yalnızca 17 kilometre ilerledi.

Zaluzhny, asıl sorunun, saldırı için gerekli olanın ancak şimdi verilmeye başlanması olduğunu söylüyor. Burada Batı tanklarından ve ATACAMS uzun menzilli füzelerinden bahsetti.

ABD bunları yalnızca Ekim ayında sağladı ve Zaluzhnyi, Eylül 2022’deki program makalesinde bunların saldırı için çok gerekli olduğunu yazdı .

Bu makale, Kharkiv bölgesindeki son derece başarılı saldırıdan birkaç gün önce yayınlandı, ancak şimdi Zaluzhny, bu tür atılımların, gökyüzünde ve teknolojide düşmana karşı ustalaşmadan gerçekleşmeyeceğini söylüyor.

Zaluzhnyi, gerekli füzelerin ve diğer silah ve teçhizatın sağlanmasındaki bir yıllık gecikmenin, Kharkiv başarısızlığından sonra Rusların yeniden toparlanmasına ve güçlü savunma hatları oluşturmasına olanak tanıdığına inanıyor.

“Buna bir yıl önce ihtiyacımız vardı ama ancak şimdi geldi” diyor.

Aslında durum siperlerde çıkmaza girmiştir ve artık Birinci Dünya Savaşı’ndaki gibi surların yıkılması gerekmektedir.

Ancak Zaluzhny, saldırının tamamen durmadığını, ancak adım adım ilerlediğini ve bunun son derece yüksek bir bedele mal olduğunu ısrarla belirtiyor.

Ayrı ayrı, modern havacılığın önemini vurgulayarak gelecek yılın baharında yapılması öngörülen F-16’nın tedarikine işaret ediyor.

Ancak ona göre bu adım bile gecikecek. Sonuçta Rusya’nın, S-400 hava savunma sistemlerini Dnipro şehrine kadar ulaşabilecek şekilde modernize ederek hazırlanmak için zamanı vardı.

Rusların ağır kayıplar verdiğinde ısrar ediyor ama onlara aldırış etmiyorlar.

Zaluzhny, askerlerinin kanını dökerek Rusya’yı durdurabileceğine inandığını itiraf ediyor. “Benim hatamdı. Rusya en az 150 bin ölü kaybetti. Başka herhangi bir ülkede bu tür fedakarlıklar savaşı durdurabilirdi.”

(Ukrayna kayıp sayısını belirtmiyor, ancak Batı medyası bunların yaklaşık 70 bin ölü olduğunu tahmin ediyor).

Zaluzhny aynı zamanda Ukrayna mevzuatındaki, Ukrayna’da seferberliğin önlenmesine olanak sağlayan boşluklara da değindi.

Her üç materyalinde de satır aralarında saldırıyı planlama sorumluluğunu kendisinin üstlendiği okunuyor.

Zaluzhnyi’nin hedefi nedir?

“Canlı Dönüş” fonunun kıdemli analisti ve Ulusal Stratejik Araştırmalar Enstitüsü uzmanı Mykola Beleskov, VVS Ukrayna ile yaptığı görüşmede, Başkomutan’ın durumu ve ortaya çıkış nedenlerini dürüstçe açıklamak istediğini söyledi.

Ona göre Zaluzhnyi’nin medya faaliyetinin asıl anlamı cephedeki durumu kaydetmek değil, konumsal bir savaşın nelerden oluştuğunu, yürütmenin neden zor olduğunu ve Ukrayna’nın durumu değiştirmek için şimdi neye ihtiyacı olduğunu açıklamaktır.

Beleskov, “Bu, geleceğe yönelik beklentileri yönetmekle ilgili ve aynı zamanda 2023 yaz harekâtı çerçevesinde Ukrayna Savunma Kuvvetleri için konumsallığın üstesinden gelmenin neden bir zorluk haline geldiğini açıklama girişimiyle ilgili.” diye ekledi.

Uzman, Zaluzhny’nin bahsettiği Birinci Dünya Savaşı’nda konumsal aşamanın 1915’ten 1918’e kadar sürdüğünü ve ancak o zaman bir atılımın gerçekleştiğini hatırlatıyor.

Uzman, “Önemli olan, Zaluzhnyi’nin böylesine sistematik bir vizyonundan sonra sorumluluğu aslında ortaklarımıza yüklememizdir” diye ısrar ediyor.

Örnek olarak Ukrayna’nın 2024 yılında belli bir kısmını alacağı F-16’lardaki durumdan bahsediyor. Beleskov, aynı anda çok sayıda kurul olmayacağını, belki de sadece 12 kurul olacağını söylüyor.

“2024’te alabileceğimiz F-16 sayısı kesinlikle tek başına konumculuğu aşmaya yetmeyecektir. Bu nedenle F-16’nın 2024 harekâtında neler yapıp yapamayacağına dair beklentileri doğru yönetelim” diye ısrar ediyor uzman.

Uzman, Rusya’nın, 2023’ün ilk yarısında Ukrayna’nın doğusunda yaşanana benzer yeni bir büyük ölçekli saldırı başlatmaya cesaret etmesi halinde, durumu konumsal bir savaştan çıkarabileceğini de göz ardı etmiyor.

“gerçeği söyledi”

59. Tugay’ın eski gönüllüsü ve şimdi İHA operatörü olan uzman Oleksandr Karpyuk, BBC’ye Ukrayna’ya “Zaluzhny doğruyu söyledi” dedi.

Hatırlatıyor: Hava üstünlüğü olmadan geniş bir cepheyle ilerlemenin mümkün olmadığı uzun zaman önce söylenmişti. Mayın tarlaları geçilmez hale geldi, çünkü Ruslar onları saldırı uçakları ve 4++ nesil avcı uçaklarının yardımıyla kontrol ediyordu. Ukrayna’da bu belgeler yok ve ne zaman alacağı da bilinmiyor.

Karpyuk aynı şeyi, ancak şimdi verilen ve sayıları az olan uzun menzilli ATACAMS füzeleri için de söylüyor. Ancak kendisine vaat edilen Batı tanklarının bile hepsinin zamanında gelmediğini ve bazılarının hatalı durumda olduğunu hatırlattı.

“Bizim için belirlenen hedeflere ulaşmamız yeterli değil. Kharkiv bölgesinde ve Kherson bölgesinde Batı için birkaç kez mucize gerçekleştirdik. Ancak bu mucizeler için fırsat penceresi sona erdi çünkü düşman savaşmayı öğreniyor” diye ısrar ediyor Karpyuk.

Kendisi şu anda Avdiyivka yakınlarında savaşıyor ve ilk kırık sütunlar ve başarısızlıklardan sonra Rusların hızla uyum sağladığını söylüyor.

Asker, “Fakat komutanımızın gerçekçi olması ve cephenin neye ihtiyacı olduğunu anlaması iyi bir şey” diye ekliyor.

Karpyuk, havada üstünlük olmadan zırhlı grupların saldırılarının imkansız olduğunu hatırlatıyor.

“Ukrayna ordusu bu yüzden farklı bir senaryo uyguluyor; hattaki insan gücüyle topçuları etkisiz hale getiriyor ve mevzilerine geçiyor; işte bu, çıkarma yapıldı. Başka bir iniş üzerinde çalışıyoruz. Evet, çok zaman alıyor, bu konumsal bir savaş” diyor Karpyuk.

Aynı zamanda, eğer baharda Ukrayna havacılık ve Zaluzhny’nin listesinden pek çok şey alırsa, büyük operasyonları ve atılımları beklemeye pek değmeyeceğine inanıyor.

“Savaşta yeni bir sayfa yazacağız ama bu büyük bir teknolojik atılım olmayacak. Çalışması zor olduğundan, yeni bir düşmanlık biçimi ortaya çıkabilir ve bunun nasıl olacağını yalnızca savaş alanındaki gerçek uygulama gösterecek” diye ekledi.

Uzun yıllardır insansız hava araçlarıyla ilgilenen ve şu anda savaşan tanınmış askeri gönüllü Yuriy Kasyanov, Zaluzhny’nin suçunun bir kısmını kabul ettiğine inanıyor.

“Başkomutan, durum değerlendirmesinde, planlama ve tahminlerde yanıldığını kabul ediyor. Şu anda içinde bulunduğumuz yer hakkında açıkça ve abartmadan konuşuyor. En önemli görevi – özgürleşmeyi – çözmenin yollarını sunuyor. Kasyanov Facebook paylaşımında “Ukrayna’dan” dedi.

“Zaluzhnyi’nin istifası ölümcül bir hata olacak”

Siyaset bilimci Volodymyr Fesenko, Zaluzhny’nin makalesinin Batı’ya bir tür mesaj ve onların savaş stratejisi hakkındaki sorularına bir yanıt olduğuna inanıyor.

Bunun hem Batılı ortaklara hem de Ukraynalılara savaşın başka bir aşamaya girdiğine dair bir işaret olduğuna inanıyor.

“Gereksiz yanılsamalar olmasın diye. Acı gerçek, siyasi fantezilerden ve şişirilmiş beklentilerden daha iyidir” diye düşünüyor Fesenko.

Zaluzhnyi’nin pragmatik bir sonuç çıkardığına ve ortaklarına bir sinyal gönderdiğine inanıyor, ancak bunun aynı zamanda Ukrayna halkının nesnel durumu anlaması açısından da yararlı olduğuna inanıyor.

Siyaset bilimci, Zaluzhnyi’nin konumsal savaş ve sabit bir cephe hattı hakkındaki sözlerinden iki sonuç çıkarıyor.

Zaluzhny’nin bahsettiği ilk çıkış yolu, durumu Silahlı Kuvvetler lehine değiştirebilecek kaynak ve rezerv hazırlamaktır.

Fesenko’nun makalede okuduğu ancak Zaluzhny’nin doğrudan bahsetmediği ikinci çıkış yolu barış müzakereleridir.

“Sonsuz bir savaş olamaz, er ya da geç bir anlaşmaya varmak zorunda kalacağız. Herhangi bir uzman bu materyalden böyle bir sonuç çıkarabilir” diye ısrar ediyor.

Fesenko’nun da belirttiği gibi Zaluzhny’nin mesajlarından biri tamamen Ukrayna’nın siyasi liderliğine yöneliktir. Bu, personelin yenilenmesi ve seferberliğin güçlendirilmesiyle ilgilidir.

Bu kısmen Genelkurmay’ın, kısmen de yetkililerin sorumluluğundadır. Sonuçta uzmanın hatırlattığı gibi cumhurbaşkanı, seferberlik yaşının 27’den 25’e indirilmesine izin veren yasayı henüz imzalamadı . Belki de Zaluzhny’nin yasal engellerden bahsederken bahsettiği şey buydu.

“Dolayısıyla bu hem Batı’ya hem de siyasi liderliğe bir mesajdır. Sık sık yaptığımız gibi, sinyal Batı üzerinden doğru ofislere daha hızlı ulaşıyor,” diye şaka yapıyor Fesenko.

Bazı uzmanlar zaten böyle bir yazının olası bir işten çıkarılma öncesinde “ruhun çığlığı” olabileceğini öne sürdüler. Time’da yakın zamanda yayınlanan bir makale, yetkililerin karşı saldırının başarısız olması nedeniyle üst düzey bir generali görevden almayı planladıklarını söyledi.

Ancak Volodymyr Fesenko bu tür versiyonlara inanmıyor.

“Bu, başkanın en ölümcül hatası olurdu: Zaluzhny’yi serbest bırakma girişimi. Bu yapabileceğin en kötü şey. Bu onu otomatik olarak Zelensky’nin ana rakibi haline getirecek” diye ısrar ediyor Fesenko ve bu nedenle böyle bir adıma inanmıyor.

Uzman, “Artık Zaluzhny savaşa odaklanmış durumda ve eğer Silahlı Kuvvetlerden çıkarılırsa geriye tek yol kalacak: siyaset” diye öngörüyor.

Volodymyr Fesenko, OP’nin Merkez Komite’yi kıskandığını kabul ediyor, ancak başkanın ekibinin böylesine radikal bir adımın tüm sonuçlarını anladığı konusunda ikna olmuş durumda.